آی پی (IP) یا Internet Protocol یک آدرس منحصر به فرد است که از یک سری اعداد تشکیل شده و دستگاه شما را در اینترنت یا شبکه ای که به آن متصل است، شناسایی می کند. آی پی مجموعه ای از قوانین است که مشخص می کند اطلاعات چگونه هنگام ارسال از طریق اینترنت یا یک شبکه محلی فرمت بندی می شوند. به همین دلیل، آدرس آی پی امکان انتقال اطلاعات در شبکه را فراهم می کند و بین دستگاه های مختلف در اینترنت تمایز قائل می شود.
معمولاً آدرس آی پی به صورت چهار عدد نمایش داده می شود که هرکدام از 0 تا 255 متغیر هستند و با نقطه از هم جدا شده اند. به عنوان مثال، یک آدرس آی پی می تواند به شکل های زیر باشد:
193.168.50.41 و 165.215.78.91
اگرچه آدرس های IP ممکن است در نگاه اول تصادفی به نظر برسند، اما سازمان اختصاص اعداد اینترنتی (IANA) این آدرس ها را به صورت ریاضی محاسبه کرده و آن ها را در بلوک های بزرگ به مراکز ثبت منطقه ای اینترنت (RIRs) تخصیص می دهد.
در ادامه این مقاله، با نحوه عملکرد آدرس هایIP، انواع مختلف آن، روش پیدا کردن IP خودتان و همچنین خطراتی که ممکن است افراد با نیت های سوء از آن سوءاستفاده کنند، آشنا خواهید شد.
نحوه کارکرد آدرس های آی پی
آی پی از مجموعه ای از قوانین پیروی می کند تا اطلاعات را از دستگاه شما به دستگاه دیگری که به اینترنت متصل است، انتقال دهد. هر دستگاه متصل به شبکه اطلاعات را بر اساس پروتکل آی پی ارسال می کند، که این امکان را فراهم می کند تا دستگاه ها با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و شما کارهای خود را انجام دهید. در ادامه، توضیحی درباره نحوه کارکرد آدرس های IP ارائه شده است:
- اتصال به شبکه اینترنت: دستگاه شما ابتدا به یک شبکه متصل می شود که از قبل به اینترنت دسترسی دارد. این شبیه به ورود به یک اتاق خصوصی است: ابتدا باید یک کد وارد کنید (اتصال به شبکه) و سپس در را باز کنید (دسترسی به اینترنت).
- تخصیص آدرس آی پی: در خانه، ارائه دهنده خدمات اینترنت (ISP) به دستگاه شما یک آدرس IP اختصاص می دهد. در محل کار، این آدرس توسط شبکه شرکت اختصاص می یابد.
- مسیر یابی اطلاعات: فعالیت های اینترنتی شما از طریق IP اختصاص داده شده توسط ISP شما منتقل می شود و اطلاعات به شما بازگردانده می شود.
- تغییر آی پی: آدرس آی پی شما می تواند تغییر کند؛ مثلاً وقتی روتر یا مودم خود را بازنشانی می کنید یا هنگام سفر، زیرا آی پی به شبکه ای که دستگاه شما استفاده می کند متصل است.
انواع آدرس های آی پی
چهار نوع اصلی آدرس IP وجود دارد: خصوصی، عمومی، استاتیک و داینامیک.
1. خصوصی
آدرس آی پی خصوصی برای دستگاه هایی که به یک شبکه متصل هستند استفاده می شود، مانند لپ تاپ، تلفن همراه، تلویزیون هوشمند و دستگاه های IoT. روتر شما آدرس های خصوصی منحصربه فردی برای هر دستگاه ایجاد می کند تا آن ها را از یکدیگر تفکیک کند.
2. عمومی
آدرس IP عمومی مربوط به کل شبکه است، نه دستگاه های جداگانه. این آدرس توسط ISP به روتر شما اختصاص داده می شود. دستگاه های خارج از شبکه شما از این آدرس برای شناسایی شبکه استفاده می کنند.
3. استاتیک
آدرس های IP استاتیک ثابت می مانند و برای کسب وکارها که سرور اختصاصی دارند مفید هستند. این آدرس ها ثبات بیشتری دارند و برای دسترسی آسان به وب سایت و ایمیل مهم هستند.
4. داینامیک
آدرس های IP داینامیک به صورت دوره ای تغییر می کنند و هزینه های ISP را کاهش می دهند. این آدرس ها امنیت بیشتری دارند زیرا پیدا کردن و هک کردن آن ها دشوارتر است.
نحوه پیدا کردن آدرس آی پی خود
برای پیدا کردن آدرس آی پی خود، می توانید به وب سایت www.whatismyipaddress.com مراجعه کنید. این وب سایت اطلاعات شبکه شما، مانند ISP و نسخه های IPv4 و IPv6، را نمایش می دهد.
تفاوت بین IPv4 و IPv6
IPv4 (نسخه 4 پروتکل اینترنت) شامل چهار عدد بین 0 تا 255 است که با نقطه جدا می شوند، مانند:147.26.48.5
IPv6 (نسخه 6 پروتکل اینترنت) جدیدتر است و شامل هشت عدد هگزادسیمال است که با دو نقطه جدا می شوند، مانند:23a1:004b:1435:c324:010d:5213:4e21:1f52
تفاوت اصلی در فضای آدرس دهی است. IPv6 به دلیل فرمت طولانی تر، آدرس های بیشتری را ارائه می دهد و امنیت بیشتری دارد. با این حال، بیشتر اینترنت هنوز از IPv4 استفاده می کند زیرا این نسخه قدیمی تر و گسترده تر است.
رنج آی پی هایی که در ایران استفاده می شوند
آدرس های IP که در ایران مورد استفاده قرار می گیرند، از سوی سازمان های بین المللی مانند RIPE NCC (مرکز هماهنگی شبکه های اروپایی) تخصیص داده می شوند. این آدرس ها معمولاً به ارائه دهندگان خدمات اینترنت (ISP) و شرکت های بزرگ در ایران اختصاص می یابند. هر آدرس IP در یک بازه یا رنج خاص قرار می گیرد که مشخص می کند این آدرس متعلق به چه منطقه یا کشوری است.
رنج های معروف آی پی در ایران
رنج های آی پی متعلق به ایران شامل موارد زیر می شوند:
- 5.52.0.0 – 5.52.255.255
- 31.7.0.0 – 31.7.255.255
- 37.156.0.0 – 37.156.255.255
- 46.224.0.0 – 46.227.255.255
- 78.38.0.0 – 78.38.255.255
- 185.0.0.0 – 185.255.255.255
البته این آی پی ها می تواند به کشورهای دیگری نیز تخصیص یابد و به صورت 100 درصدی نیست. برای مشاهده رنج IP تمامی کشورها می توانید از سایت IP Address Ranges by Country استفاده کنید.
پیدا کردن آی پی چه خطراتی دارد؟
آی پی (IP) یک شناسه منحصربه فرد برای دستگاه های متصل به اینترنت یا شبکه های محلی است که امکان انتقال اطلاعات و ارتباط بین دستگاه ها را فراهم می کند. با وجود مزایای فراوان، آی پی می تواند هدف سوءاستفاده هایی مانند حملات سایبری، ردیابی موقعیت و سرقت اطلاعات قرار گیرد.
سوءاستفاده های رایج از آی پی
- حملات DDoS: ارسال حجم زیاد ترافیک برای از کار انداختن سرویس یا دستگاه.
- ردیابی موقعیت جغرافیایی: شناسایی مکان تقریبی از طریق آی پی.
- سرقت اطلاعات حساس: دسترسی به داده های شخصی یا مالی از طریق شبکه.
- جاسوسی در شبکه: ردیابی فعالیت های آنلاین و شنود اطلاعاتی.
- ارسال اسپم و فعالیت های غیرقانونی: جعل آی پی برای ارسال ایمیل های فیشینگ یا اسپم.
- دسترسی غیرمجاز به دستگاه ها: ورود به سیستم ها از طریق پورت های باز.
راهکارهای جلوگیری از سوءاستفاده
- مانیتورینگ شبکه برای شناسایی دسترسی های مشکوک.
- فعال سازی فایروال برای جلوگیری از دسترسی غیرمجاز.
- بروزرسانی نرم افزارها و بستن پورت های غیرضروری.
- رمزنگاری داده ها با استفاده از پروتکل های امن مانند HTTPS.
سخن پایانی
آی پی به عنوان یکی از اجزای اصلی اینترنت، نقشی حیاتی در ارتباطات شبکه ای ایفا می کند. با این حال، آگاهی از نحوه عملکرد و مخاطرات آن، برای حفاظت از حریم خصوصی و امنیت آنلاین ضروری است. با استفاده از ابزارهای امنیتی و رعایت نکات ایمنی، می توان از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری کرد و تجربه ای امن در فضای مجازی داشت.
منابع:
What Is an IP Address?
